وبلاگ هــم انــدیشـی دینــی

بسم الله الرحمن الرحیم

بازدید کننده ی بزرگوار! جهت مطالعه ی بهتر و کامتر مطالب این وبلاگ می توانید به وب سایت :::هم اندیشی دینی::: مراجعه فرمایید.

خطبه­ی 222 از نهج البلاغه­ی امیرالمؤمنین (علیه­السلام) / قسمت پنجم

وَ إِنَّ لِلذِّکْرِ لَأهْلًا أَخَذُوهُ مِنَ الدُّنْیَا بَدَلًا (همانا برای ذکر اهلی است که آن را به جای دنیا برگزیده­اند) فَلَمْ تَشْغَلْهُمْ تِجَارَةٌ وَ لَا بَیْعٌ عَنْهُ (پس در نتیجه هیچ تجارت و معامله­ای آن­ها را از این ذکر غافل نمی­سازد) یَقْطَعُونَ بِهِ أَیَّامَ الْحَیَاةِ (تمام طول زندگی خود را با ذکر سپری می­کنند) وَ یَهْتِفُونَ بِالزَّوَاجِرِ عَنْ مَحَارِمِ اللَّهِ فِی أسْمَاعِ الْغَافِلِینَ (با بازدارنده­ها در گوش غافلین از یاد خدا فریاد می­زنند) وَ یَأمُرُونَ بِالْقِسْطِ وَ یَأتَمِرُونَ بِهِ (مردم را امر به قسط می­کنند و خود به آن عمل می­کنند) وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ یَتَنَاهَوْنَ عَنْهُ (آن­ها را از منکر نهی می­کنند و خود از آن دوری می­نمایند.)

شرح و توضیح:

وَ إِنَّ لِلذِّکْرِ لَأهْلًا أَخَذُوهُ مِنَ الدُّنْیَا بَدَلًا: بسیاری از مردم با شیفتگی به مظاهر دل­فریب دنیا، اهل دنیا شده و با آن دل بسته­اند. اما در این میان عده­ی دیگری به جای آن­که در کسوت ذلیلانه­ی اهل دنیا برآیند، لباس فاخر اهل الذکری را بر تن کرده و اهل ذکر شده­اند.  

صفات اهل دنیا: اهل دنیا تمام توجهشان متمرکز در دنیا بوده و در دیدن امور آخرتی نابینا هستند. آن­ها برنامه­ی زندگی خود را هم بر اساس همین زندگی دنیوی و بدون در نظر گرفتن سعادت و شقاوت اخروی تنظیم می­کنند و از توجه به مسائل معنوی و کمال واقعی انسان غافل هستند. این افراد حاضرند به هر گناه و معصیتی تن در دهند، اما ذره­ای از دنیای خود وانمانند!  

خداوند متعال انسان را بر فطرت پاک الهی خلق کرده «فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتی‏ فَطَرَ النَّاسَ عَلَیْها» و این فطرت می­طلبد تا ایمان را محبوب قلب و گمشده­ی خود دانسته و آن را زینت خود بداند. از طرفی فطرت الهی هر انسانی اقتضا دارد که از هر گونه گناه و معصیت منزجر بوده و از آن دوری جوید. «وَ لکِنَّ اللَّهَ حَبَّبَ إِلَیْکُمُ الْإیمانَ وَ زَیَّنَهُ فی‏ قُلُوبِکُمْ وَ کَرَّهَ إِلَیْکُمُ الْکُفْرَ وَ الْفُسُوقَ وَ الْعِصْیان».وقتی انسان آلوده به گناه و معصیت می­شود، در واقع از جاده­ی انسانیت و بندگی خداوند خارج شده و خود را در کوره راه سرگردانی می­بیند. انسان این عصر بیش از هر زمان دیگری با خدا و ارزش­های معنوی فاصله گرفته و روی همین اساس است که می­بینیم از آرامش کمتری برخوردار است.

همان­گونه که عصب بدن، در قالب درد انسان را از وجود خطری در جسمش آگاه می­سازد، نفس لوامّه هم در قابل ملامت و عذاب وجدان، شخص گنه­کار را از ادامه­ی گناه، باز داشته و او را به توبه فرار می­خواند. این نکته، امر بسیار مهمی است که پذیرش آن برای اهل دنیا بسیار سخت و دشوار خواهد بود. متاسفانه در همین کشور اسلامی ما رفتارشناس­هایی وجود دارند که وقتی چنین گنه­کارهایی به آن­ها مراجعه می­کنند تا مشکلات درونی­شان حل شود، به جای این­که مشکل را ریشه یابی کرده و با هنر گفتاری خود آن­ها را از گناه دور کرده و به لطف خدا امیدوار نمایند، سعی بر آن دارند تا با کاستن از قبح گناه، هشدار بسیار مهم نفس لوامه را به سخره گرفته و فرصت توبه را از بیمار خود دور سازند. تشویق به اعمال خلاف عفت و تقوی، تشویق و دامن زدن به دوستی و روابط غیر مشروع میان دختر و پسر و ترغیب جوان به استمناء و خودارضایی از اموری هستند که با نهایت تاسف شاهد آن بوده و در نسخه­های به اصطلاح روان­شناسانه­ی آن­ها مشاهده می­شود!  

فَلَمْ تَشْغَلْهُمْ تِجَارَةٌ وَ لَا بَیْعٌ عَنْهُ: در رابطه با این عبارت، دو نکته ذکر می­گردد:

1.        اهل ذکر، اهل افراط و تفریط نبوده و راه میانه را در پیش گرفته­اند. این جمله حاکی از آن است که اصل تجارت و بیع منافاتی با سیر و سلوک الی الله ندارد و امر ناپسندی نخواهد بود.  

2.        همان­گونه که قبلا هم گفته شد تجارت و بیع به عنوان شاخص کارهای دنیوی مطرح شده و منظور از کلام حضرت آن است که کارها و مشغله­های لاینفک زندگی آن­ها را از یاد خدا غافل نمی­سازد.

یَقْطَعُونَ بِهِ أَیَّامَ الْحَیَاةِ : اهل ذکر در تمام عمر خود و در تمام لحظات زندگی به یاد خداوند متعال هستند. این امر مقامی بس بالا برای آن­ها به شمار می­رود. خداوند متعال در این رابطه می­فرماید: «الَّذِینَ یَذْکُرُونَ اللَّهَ قِیَمًا وَ قُعُودًا وَ عَلىَ‏ جُنُوبِهِمْ».«همانها که خدا را در حال ایستاده و نشسته و آن گاه که بر پهلو خوابیده‏اند، یاد مى‏کنند». یکی از عمده مشکلات راه بندگی خداوند غفلت از یاد خدا و در نتیجه دوری از اوست: «وَ لَا تَجْعَلْنِی مِنَ الْغَافِلِینَ الْمُبْعَدِین‏».

  وَ یَهْتِفُونَ بِالزَّوَاجِرِ عَنْ مَحَارِمِ اللَّه . . . : این جمله هم گویای نوع عرفان این افراد است. اهل ذکر انسان­هایی منزوی و به دور از جامعه نیستند. آن­ها بر خلاف تصور عده­ای که گمان می­کنند اهل ذکر بودن یعنی خزیدن به گوشه­ی عزلت و کناره­گیری از جامعه! در میان مردم زندگی کرده و نسبت به اشتباهات رفتای آن­ها هم بی­تفاوت نیستند. بلکه با آواز بلند و تمام توام سعی بر آن دارند تا مردم را به سوی طاعت خدا و دوری از گناه و معصیت سوق دهند.  

قسمت بعدی: http://andiseh57.parsiblog.com/Posts/277  ..... قسمت قبلی: http://andiseh57.parsiblog.com/Posts/275